Yapilan arkeolojik kazilar sonunda elde edilen bulgulardan Antalya ve bölgesinde, günümüzden 50 bin yil önce insanlarin yaşadiği kanitlanmiştir. Bu kanitlar Antalyaâ€nin 27 km. kuzeybatisinda, Yağciköy sinirlari içindeki Karain Mağarasinda bulunmuştur. Karain Mağrasinda Paleolitik, Mezolitik, Neolitik, Kalkolitik ve Bronz Çağlarina ait kalintilar elde edilmiştir.
Anadoluâ€ya Kafkasyaâ€dan iran ve Mezopotamya yolu ile geldiği sanilan Hititâ€ler i.Ö. 2500-1200 yillari arasinda Anadoluâ€da egemenliklerini sürdürmüşlerdir. i.Ö. 2000-1400 yillarindaki durumu gösteren tarih haritalarinda Antalya Bölgesi büyük Hitit kralliği içinde kalmaktadir.
i.Ö. XIII. ve XII. yüzyillarda Trakyaâ€dan gelen kabileler Hitit uygarliğina son vermişlerdir. Antalya Bölgesinde Pamfilya, Likya ve Kilikya gibi kent devletleri ortaya çikmiştir.
Bugünkü Antalya ili, Pamfilyaâ€nin tamamini, Pisidyaâ€nin güneyini, isaurya ve Kilikyaâ€nin batisini ve Likyaâ€nin doğusunu içine almaktadir.
O devirde bölge halki, kökenleri tam olarak bilinmeyen çeşitli Anadolu kavimleri ve Frigâ€ler denen Trakya kavimleri gibi farkli kavimlerden oluşmaktaydi. Yunanca kökenli olan Pamphylia sözcüğü, â€çok†anlami taşiyan â€pan†ve â€soy†anlamina gelen â€phyle†sözcüklerinin birleşmesinden oluşmaktadir.
i.Ö. XII. ve VIII. yüzyillarda Yunanistanâ€dan Anadoluâ€ya 2 dalga göç olmuş ve bu göçler sonucu çok sayida kent ve uygarlik merkezi oluşmuştur. Günümüzde bunlardan 100â€e yakini Antalya sinirlari içerisinde bulunmaktadir.
i.Ö. VII. yüzyildan 546 yilina kadar bölgede süren Lidya egemenliği yerini i.Ö. 546 yilinda Pers egemenliğine birakmiştir. Makedonya Komutani Büyük iskender, bölgedeki Pers egemenliğine i.Ö. 336 yilinda son verir. Bölgedeki bütün kentleri (Termessos gibi bazi istisnalar dişinda) alir. iskender i.Ö. 323 yilinda ölünce, generalleri arasinda uzun yillar süren savaşlar başlar. Bu savaşlar i.Ö. 188 yilina kadar sürer. Bu tarihte Selökid Krali III.Antiokhos, Bergama Kralina yenilmiş ve Apamea barişi yapilmiştir. Bergama krali II.Attalos (i.Ö.159-138) mevcut kenti onartmiş ve Antalya kentinin bilinen tarihi başlamiştir. O tarihten itibaren kent Attalaia adiyla bilinmekte, daha sonra Adalia ve Adalya gibi isimler alarak günümüze Antalya olarak ulaşmaktadir.
i.Ö. 133 yilinda Bergama Kralliği, Roma imparatorluğuâ€na katilir. Bundan sonra bölgede korsanlarin ve korsanlara ait küçük kentlerin önemli rol oynadiği bir devir başlar. Bu küçük güçler, Pontus Krali Midridatâ€in komutasinda i.Ö. 88 yilinda birleşerek Romali†lari Anadoluâ€dan çikarirlar. Fakat bu durum uzun sürmemiş, i.Ö. 65 yilinda Pompeus Anadoluâ€ya saldirarak korsan şehirleri egemenliği altina almiştir. Roma Krali Antonius, Coracesium (Alanya) ve çevresini Kleopatraâ€ya, Suriye, Kilikya ve Fenikeâ€yi ise Kleopatraâ€nin oğluna vermiştir. i.Ö. 32 yilinda bölge tekrar Romaâ€ya bağlanmiştir.
Cladius i.S. 43 yilinda Pamfilya ve Likyaâ€yi birleştirerek bir krallik haline getirmiştir. i.S. II. ve III. yüzyillarda Antalya, tarihinin en görkemli gelişmesini yaşar. i.S. II. yüzyildan itibaren bölgede hiristiyanliğin yayilmaya başladiği görülür. Bizans egemenliği sirasinda, i.S. V. ve VI. yüzyillara kadar Antalyaâ€nin yeni bir gelişme devri geçirdiği bilinmektedir. Bu yüzyillarda kent, surlarin dişina kadar taşmiştir.
i.S. VII. yüzyildan itibaren bölgede müslüman araplarin etkili olmaya başladiği görülür. Bölge, islam egemenliğine 1085 yilinda ve Anadolu Selçuklulariâ€ndan Süleyman şah zamaninda geçmiştir. Ondan önce i.S. 860 yilinda Amiral Karinoğlu Fazl Antalyaâ€yi almişsa da kisa bir süre sonra kent tekrar Bizansâ€a geçmiştir.
1103 yilinda Bizans imparatoru Alexius Komnenos Antalyaâ€yi ele geçirmişse de kent kisa süre sonra tekrar Türkâ€lere geçmiştir. Bu tür el değiştirmeler 6 kez tekrarlanmiştir. 1120-1206 yillari arasinda Antalya Bizansâ€da kalmiştir.
1206 yilinda Sultan I.Giyaseddin Keyhüsrev Antalyaâ€yi alir. Ölümü üzerine kent tekrar hiristiyanlarin eline geçmiş, fakat oğlu Keykuvas kisa bir süre sonra geri almayi başarmiştir.
Selçukluâ€lar ilhanli baskisina daha fazla dayanamayip zayiflayinca Anadoluâ€da bağimsiz beylikler devri başlamiştir. Bu devrede Antalya 95 yil süre ile bağimsiz bir beylik olarak kalmiştir. Hamidoğullari soyundan gelen Teke Beyleri 1308-1426 yillari arasinda, bölgede Teke Beyliği egemenliğini sürdürmüşlerdir.
Antalyaâ€nin Osmanli denetimine girişi ile ilgili kaynaklarda farkli görüşler ileri sürülmektedir. Bazi kaynaklarda, Antalyaâ€nin I.Murat zamaninda ve 1391 yilinda Osmanli topraklarina katildiği belirtilmektedir. Diğer bazi kaynaklar ise bölgeyi Yildirim Beyazidâ€in aldiğini ve Antalyaâ€yi oğlu Sultan Muradâ€a hediye ettiğini ileri sürmektedir. Birinci Dünya Savaşiâ€na kadar Osmanli yönetiminde kalan Antalya, Teke Sancağiâ€na bağli önemli bir liman kenti olarak varliğini sürdürmüştür.
Birinci Dünya Savaşi sonrasinda, 29 Nisan 1919â€da Antalya ve çevresi italyanâ€lar tarafindan işgal edildi. işgal sirasinda italyanlar†la yerli halk arasinda çatişma olmamasi için büyük gayret harcandi. Kurtuluş Savaşi sirasinda Antalya ve bölgesi gönüllü asker ve maddi yardimla bati cephesindeki savaşlarda ulusal güçlere destek olmuştur. italyan†larin özellikle istihbarat konusunda Türk†lere yardimci olduklari bilinmektedir. italyan işgali 1921 yilinin ortalarinda kalkmaya başlar. 5 Temmuz 1921 de ise Antalya italyan işgalinden tamamen kurtulur.
11.07.2002 02:05, 27427 kez okundu 10 kez tavsiye edildi.